Gmina Bałtów - Zasoby biologiczne,ochrona przyrody

Gmina Bałtów charakteryzuje się umiarkowanie korzystnymi warunkami glebowymi oraz cennymi walorami krajobrazowymi i przyrodniczymi, które predysponują gminę do rozwoju funkcji turystycznej. Z tego też powodu została w całości zaliczona do Obszaru Chronionego Krajobrazu Doliny Kamiennej. Najcenniejsza przyrodniczo jest dolina Kamiennej oraz dochodzące do niej doliny mniejszych cieków. Szczególnie interesujące są odsłonięcia wapienne w przełomowym odcinku Kamiennej w okolicach Bałtowa.

Równie cenne przyrodniczo są duże kompleksy leśne zlokalizowane na terenie gminy, będące pozostałością dawnej Puszczy Iłżeckiej. Dominują tutaj siedliska lasów i borów mieszanych oraz grądów. Szczególnie cenne fragmenty naturalnych drzewostanów (grądy świetliste, dąbrowy) objęte są ochroną rezerwatową. Niezwykle cenne przyrodniczo jest runo tych zbiorowisk, z szeregiem rzadkich i chronionych gatunków roślin.

Istniejąca dolina rzeczna wraz z lasami tworzy, ważny nie tylko w skali gminy, ale i w układzie regionalnym, system powiązań przyrodniczo - ekologicznych.

Charakterystycznym elementem szaty roślinnej gminy są wielogatunkowe, barwne agrocenozy chwastów polnych towarzyszących uprawom z szeregiem rzadkich w skali kraju składników flory rodzimej ( liczne gatunki pochodzące z południowo - wschodniej Europy i z obszaru śródziemnomorskiego). Na miedzach pół uprawnych i obrzeżach lasów wykształciły się liczne zarośla krzewiaste z dominującą leszczyną i tarniną. Zakrzewienia te pełnią ważne funkcje ekologiczne (glebochronne, wiatrochronne, biocenotyczne i krajobrazowe).

Prawie cały obszar gminy został uznany, zgodnie z koncepcją krajowej sieci ekologicznej ECONET-PL, za fragment węzła ekologicznego o randze międzynarodowej (Obszar Środkowej Wisły). Obszar ten jest ważnym elementem krajowego i europejskiego systemu przyrodniczego.

Formularz danych dla obszarów specjalnej ochrony (OSO), proponowanych obszarów mających znaczenie dla Wspólnoty (pOZW), obszarów mających znaczenie dla Wspólnoty (OZW) oraz specjalnych obszarów ochrony (SOO)

Formularz danych dla obszarów specjalnej ochrony (OSO), proponowanych obszarów mających znaczenie dla Wspólnoty (pOZW), obszarów mających znaczenie dla Wspólnoty (OZW) oraz specjalnych obszarów ochrony (SOO)

Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Kamiennej (OChKDK) położony jest w północnej części województwa na terenie gmin: Brody Iłżeckie, Kunów, Bałtów, Bodzechów oraz w częściach gmin: Waśniów, Wąchock, Mirzec, Suchedniów, Skarżysko Kościelne. Zajmuje on powierzchnię 73 376 ha, granicząc od północy z województwem mazowieckim. Obszar ten posiada silnie zróżnicowaną i bogatą roślinność. Związane jest to z dużym urozmaiceniem podłoża skalnego, rzeźby, gleb, a także działalnością ludzką. Siedliska oligotroficzne występują na terenach piaszczysto-ilastych pokrytych osadami plejstoceńskimi. Są to świeże bory sosnowe i bory mieszane występujące w Lasach Iłżeckich.

W tych lasach spotkać można rzadkie i prawnie chronione rośliny: wawrzynek główkowy, wisienka stepowa, zawilec wielkokwiatowy, len złocisty, aster gawędka. Osobliwością florystyczną są murawy i zarośla kserotermiczne ze stepową ostnicą Jana. Na lessowych glebach Wyżyny Sandomierskiej na prawym brzegu Kamiennej zachowały się fragmentarycznie żyzne grądowe lasy liściaste z rzadkimi i prawnie chronionymi roślinami takimi jak: tojad dzióbaty, tojad mołdawski, pluskwica europejska i dzwonecznik wonny. We fragmentach borów mieszanych i grądów, muraw i zarośli kserotermicznych występują rośliny prawnie chronione i rzadkie takie jak: powojnik prosty, oleśnik górski, obuwik pospolity, ostrożeń pannoński, naparstnica wielokwiatowa i inne.

Dużą wartość przyrodniczą przedstawiają rezerwaty leśne Modrzewie, Ulów, Lisiny Bodzechowskie, Rosochacz. Interesująca flora naczyniowa występuje także na terenie rezerwatu leśnego i przyrody nieożywionej Krzemionki Opatowskie. Ciekawe formy skalne podlegają ochronie na terenie rezerwatów Skały pod Adamowem i Skały w Krynkach.

powiększ	powiększ	powiększ	powiększ

Rezerwat leśny Modrzewie - utworzony zarządzeniem Ministra Leśnictwa i przemysłu Drzewnego z 13. X 1971r. objął obszar 5,06 ha pagórkowatego terenu poprzecinanego głębokimi, lessowymi wąwozami o stromych zboczach i porośniętego wielogatunkowym lasem liściastym o charakterze naturalnym z udziałem modrzewia polskiego (Larix polonica). Podłoże stanowi paleozoiczny trzon skalny. Głęboki miejscami na 20 metrów, cienisty i wilgotny wąwóz, którego dnem poprowadzono drogę w stronę miejscowości o nazwie Sienno, poprzecinany jest płytszymi odnogami.

Na drzewostan główny składają się dąb szypułkowy i bezszypulkowy, lipa drobnolistana, grab pospolity, modrzew polski, sosna pospolita z domieszką brzozy, osiki, buka, jesionu, wiązu, jaworu, klonu, olszy. Wśród krzewów dominują berberys, dereń, głóg, trzmielina, jałowiec. Ścisłej ochronie podlegają: parzydło leśne, wawrzynek wilczełko, naparstnica zwyczajna, kruszczyk szerokolistny z rodziny storczykowatych, ochronie częściowej: kruszyna pospolita, kalina koralowa, konwalia majowa, paprotka zwyczajna. Niektóre egzemplarze modrzewia polskiego (Larix polonica) osiągają 310 lat i wysokość 31-35m.

powiększ	powiększ	powiększ

Rezerwat leśny Ulów - powierzchnia 23,5 ha , położony w pobliżu miejscowości Bałtów i Lemierze. Utworzony zarządzeniem Ministra Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z 27. VI 1995r. Już od 1986 r. podlegał ochronie mając status rezerwatu częściowego, co oznaczało wyłączenie z cięcia okazów pomnikowych. Rezerwat tworzą dwa kompleksy leśne Zamoście i Strużniak.

Pierwszy zlokalizowany jest na prawym brzegu Kamiennej, drugi zaś na jej lewym brzegu. Obszar rezerwatu charakteryzują znaczne różnice w wysokości. Zbudowane z utworów jury środkowej - piaskowców szarych z wkładami mułowców i wapieni oraz gruboławicowych wapieni z krzemieniami, wapieni marglistych, margli szarych, wytworzyły na sobie gleby o charakterze rędzin. Jednocześnie w dolinie dominują utwory związane z pracą rzeki. W efekcie porastający rezerwat las jest różnorodny od postaci świetlistej dąbrowy i muraw kserotermicznych upodabniających roślinność do flory Ponidzia po wilgotne łęgi. Na szatę roślinną składa się szereg okazów rzadkich i zagrożonych wymarciem. Ochroną objęte zostały okazy porostów i mszaków.

Absolutnym unikatem w skali kraju jest obuwik pospolity. Ochronie podlegają tojad mołdawski, zawilec wielkokwiatowy, parzydło leśne, kopytnik pospolity, wawrzynek wilczełko, naparstnica zwyczajna, kruszczyk szerokolistny. Na imponującą listę roślin rzadkich składają się m.in. zanokcica skalna, lilia złotogłów, pluskwica europejska, paprotka zwyczaja, żebrowiec górski, kalina koralowa, pierwiosnka lekarska, itd. Ochroną częściową objęto tu rzadkie i prawnie chronione gatunki roślin oraz fragmenty lasu grądowego z udziałem w/w gatunków - stwierdzono tu występowanie 22 gatunków chronionych prawnie, w tym 15 poddanych ochronie całkowitej.

powiększ	powiększ	powiększ	powiększ
powiększ

Pomniki przyrody - tą formą ochrony objęto najcenniejsze okazy drzew, głazów narzutowych, form skalnych i odsłonięć geologicznych. Na terenie gminy znajduje się jeszcze szereg innych obiektów cennych przyrodniczo, które dotychczas nie są chronione prawnie.

	Miejscowość		Przedmiot ochrony
	Bałtów		sześć dębów ok. 300 lat
	Ulów Gajówka		dwa dęby bezszypułkowe ok. 280 lat
	Bałtów		odsłonięcie geologiczne na zboczu doliny rzeki Kamiennej
	Bałtów		odsłonięcie geologiczne w rejonie rzeki Kamiennej
	Skarbka Dolna		odsłonięcie geologiczne wapieni górno-jurajskich

Odsłonięcie geologiczne na zboczu doliny rzeki Kamiennej

powiększ	powiększ	powiększ